Afval vergaat niet! - Column

In de eerste weken na onze aankomst in Malawi genoten we van het land. Malawi is werkelijk prachtig! Op slechts tien minuten van ons huis waan je je op de uitgestrekte savanne en verwacht je elk moment een giraf of een olifant te zien. Helaas leven die hier niet (meer), maar het glooiende landschap met her en der wat bomen en struiken en bergen in de verte heeft menigeen in vervoering gebracht, zo ook ons.

Het prachtige landschap staat in rauw contrast op de schrijnende armoede die we hier zien. Mensen leven in kleine huisjes, gemaakt van klei en stro. Als ze het iets beter hebben kunnen ze zich golfplaten of bakstenen veroorloven. Elektriciteit is een luxe, waterleidingen zijn er alleen in de rijkere buurten in de steden. Het lijkt soms wel of de tijd stil heeft gestaan in dit land! Maar als je iets nauwkeuriger kijkt, zie je toch de tekenen van ‘beschaving’: mobiele telefoons, telefoonmasten schotelantennes en … plastic! Werkelijk overal vind je het, in steden en dorpen, langs de kant van de weg en op het topje van de berg. Als westerling vroeg ik me eerst af waarom ze dat niet gewoon netjes opruimden. Maar toen ik wat verder keek en nadacht begon ik pas echt te beseffen hoe groot het probleem is.

In Nederland scheiden we ons afval en geven we het netjes mee aan de vuilnisophaaldienst. Zo blijven onze huizen en straten lekker schoon. Maar wat gebeurt er vervolgens mee? Een klein deel wordt hergebruikt, een groot deel wordt verbrand in speciaal ontworpen verbrandingsovens. Een ander deel beland op de vuilnisbelt, in Nederland of elders.

Maar hoe zit dat in een land als Malawi? In de steden wordt het afval wel opgehaald, maar beland het op grote vuilnishopen buiten de stad. Buiten de steden wordt geen afval opgehaald, ook niet waar wij nu wonen. Dus ook ons afval hoopt zich op. Als een halve pyromaan vind het ik geweldig om dus een lekker vuur te stoken en alle afval te verbranden. De hele omgeving geniet dan mee van de dikwijls pikzwarte walmen. Maar na een paar keer lekker stoken ontdekte ik een aantal dingen. Luiers branden niet! Maar ik geef natuurlijk niet zomaar op, dus drenk ik ze in benzine of ander hoog brandbare vloeistof. Kostelijk, maar kostbaar! Metaal en glas branden helemaal niet. Veel afval materiaal is vochtig of brandt alleen bij hoge temperatuur. Daar is dus veel brandhout voor nodig. Dat is schaars, want iedereen kookt hier op hout, wel twee of drie keer per dag! Sommigen gebruiken houtskool, maar ook daar is uiteraard hout voor nodig. Geen wonder dus dat een land als Malawi te lijden heeft van ernstige ontbossing met alle gevolgen van dien. Gas of elektriciteit is erg duur. Men heeft het hout gewoon hard nodig, dus afval verbranden is geen prioriteit. Maar wat moet je dan met afval? Begraven? Dan blijft het liggen voor de volgende generaties. Ik weet het niet. Pas als je met je eigen afval wordt geconfronteerd zie je hoe groot het probleem is. Natuurlijk blijven we er op hameren dat mensen hier hun afval niet zomaar in de natuur dumpen, maar ik heb zelf ook mijn mini-milieuprobleem. Voor nu proberen we zoveel mogelijk te hergebruiken en zo min mogelijk afval te produceren. Hopelijk komt er nog een andere oplossing. Voorlopig koop ik nog wat extra benzine…