Tropische storm Ana

In eerdere berichten schreven we over de aanhoudende droogte die schade aanrichtte aan de gewassen. Begin januari begon het dan, anderhalve maand later dan normaal, eindelijk te regenen. In slechts 10 dagen tijd viel er evenveel regen gevallen als gemiddeld in de hele maand januari valt in Malawi, zo’n 160mm. Lokaal waren het zware buien, op sommige plaatsen waren er zelfs overstromingen. Maar daarna werd het weer droog en warm. De gewassen op het veld begonnen weer slap te hangen, alle vocht leek al weer verdwenen. We moesten al weer gaan irrigeren.

Sinds vorige week gaf de weersverwachting een hoopvol signaal aan, de regenkansen namen toe! Ongeduldig keek ik vaak op mijn weer-app om te zien wanneer we de regen konden verwachten. Op vrijdag zag ik iets bijzonders: 100% kans op regen voor de volgende maandag. Het leek een soort regen garantie. Dat komt niet heel vaak voor. Op zondagavond gaf de voorspelling nog steeds 100% aan, met 25 tot plaatselijk 75mm regen. Dat is behoorlijk veel. Stiekem vind ik die zware tropische regenbuien wel spectaculair. De regen valt dan loodrecht, als een gordijn naar beneden. Wat er werkelijk gebeurde was ik, en heel veel mensen met mij, echter niet op voorbereid.

Maandagmorgen vroeg begon het gestaag te regenen. Niet zo spectaculair tropisch hard, maar toch regende het zonder onderbreking urenlang door. Pas in de loop van de morgen hoorde ik voor het eerst dat er een tropische storm naderde. Met een naam: Ana. Een storm krijgt alleen een naam als hij of zij serieus genoeg is. Dus dit was er een om serieus te nemen…

Maandagmorgen ging de tropische storm in Mozambique aan land. Ik heb daar geen berichten van gezien, maar daar is de ravage ongetwijfeld groot. Tegen de tijd dat de storm Malawi bereikte was de kracht al zodanig afgenomen dat er technisch gezien al geen sprake meer van een storm was. Maar wat Ana wel bracht was regen. Heel erg veel regen. De hele maandagmorgen regende het gestaag door. ’s Middags veranderde dat in een stortregen. Het bleef maar komen. Al snel hadden we de voorspelde 75mm bereikt. Het ging door, 100mm, 150mm… Ondertussen werd duidelijk dat we getuige waren van een ramp. In grote delen van het land viel de stroom uit omdat waterkrachtcentrales stopten. Overal waar we keken zagen we water stromen. Kleine stroompjes vormden beekjes, beekjes werden rivieren en op de lage plaatsen was het één kolkende watermassa.

Toen we naar bed gingen heb ik nog één keer de regenmeter geleegd. Toen hadden we alles bij elkaar al 210mm gehad. Die nacht hebben we niet heel goed geslapen. Deels vanwege de wind die opstak en de regen die op het metalen dak raasde. Maar vooral omdat we ons grote zorgen maakten over de mensen om ons heen die in hun lemen huisjes wonen, waarvan het dak vrijwel altijd lek is. ’s Avonds kreeg ik al een berichtje van één van onze werknemers dat één van de muren van zijn huis het begon te begeven…

De hele nacht door bleef het regenen. Er viel nog eens ruim 100mm regen. Na 9 uur in de morgen begon de lucht eindelijk op te klaren.

Met de tractor zijn we de dorpen in gegaan om één van onze werknemers te helpen verhuizen. Één hoek van zijn huis was volledig ingestort, andere delen konden elk moment volgen. Hij vertelde dat hij de hele nacht met zijn gezin, wat kippen, honden en geiten in zijn keukentje had staan schuilen omdat het in huis niet meer veilig was. Let wel: staan schuilen. In een klein schuurtje van amper 2 vierkante meter wat nauwelijks hoog genoeg is om te staan, waarvan het dak ook flink lek was.

Het probleem met veel huizen hier zijn de bakstenen. Of vooral het gebrek daaraan. De stenen worden gemaakt van leem. Bij gebrek aan voldoende brandhout (en kennis) laat men ze in de zon drogen waardoor ze hard worden. Doordat ze echter niet of onvoldoende gebakken zijn, zuigen de stenen zich vol met water, waardoor ze zacht worden. Zodoende zijn deze huizen niet bestand tegen langdurige regenval en storten ze in. Ik schat dat ruim de helft van de mensen in de dorpen in dit soort huizen woont, misschien nog wel meer. Zodoende is de schade aan de huizen groot. Maar men vreest voor de zon. Als die komt gaan de natte muren weer opdrogen en krimpen. Dan zullen nog veel meer muren scheuren en instorten…

Zodoende zijn het juist de allerarmsten, die geen geld hebben voor goede bakstenen, die het hardst worden getroffen door dit natuurgeweld. Of het met klimaatverandering te maken heeft kan ik niet zeggen. Maar dat er in één dag tijd ruim 320mm regen valt is niet normaal. Ter vergelijking: normaal valt er in Malawi in heel januari 160mm regen. Nu het dubbele in iets meer dan 24uur. Bij de overstromingen in Limburg, België en Duitslang vorig jaar viel er zo’n 180mm regen. De schade was enorm. De beelden gingen de hele wereld over. Maar hier zul je weinig over horen of zien. De materiële schade in dollars uitgedrukt is namelijk erg klein: de mensen hadden al niets… Als er in Europa één persoon zijn huis en auto verliest is dat vreselijk. Maar dat is in dollars net zo veel waard als hier een heel dorp bij elkaar, waarschijnlijk zelfs nog meer dan dat!

Naast huizen zijn ook wegen, bruggen en akkers verwoest. De beelden van het woeste water zijn schokkend. Vooral in gebieden nog zuidelijker van ons is de schade enorm. Veel mensen werden verrast door snel stijgende en overstromende rivieren. Wegen zijn weggeslagen, bruggen kapot. Grote gebieden staan onder water. Juist rond de rivier liggen altijd veel akkers vanwege de vruchtbare grond en aanwezigheid van water. Alles is daar weg. De maïs op de akkers ligt plat. Eerst geplaagd door droogte, nu door veel te veel water en wind. Vrijwel iedereen is zwaar afhankelijk van de oogst van die gewassen. Geen oogst betekent geen eten…

Tegenover zoveel natuurgeweld staan we machteloos. De ellende is groot. Maar God is groter! Hij regeert, dwars door alle ellende en moeite heen.

Dinsdag is het in de loop van de dag gelukkig droog geworden. In totaal viel er bij ons ruim 320mm regen. In het zuiden wel is wel 400-500mm gevallen!

Met ons gaat het verder gelukkig goed, op het terrein is de schade minimaal.

Stichting Stéphanos heeft een noodhulp actie opgezet om directe hulp te verlenen aan getroffen gebieden. Er zal onder andere maïsmeel, olie en cement gebracht worden naar mensen die afhankelijk zijn van hulpgoederen. U kunt ook meehelpen! Klik hier!